Loondienst of ZZP? Onze Wet DBA checklist!
Tom Vodegel
28 februari 2025Met het einde van het handhavingsmoratorium op de Wet DBA per 2025, ligt er bij veel opdrachtgevers een hernieuwde focus op de wijze van inzet van ingehuurde professionals. In deze blog bespreken we de belangrijkste factoren die bepalen of iemand als zelfstandige (freelancer/zzp’er) een opdracht kan uitvoeren of dat juist door middel van een dienstverband (in loondienst) moet doen.
Waarom de Wet DBA?
Het doel van de Wet DBA is het voorkomen van schijnzelfstandigheid, door heldere criteria vast te stellen die het onderscheid tussen zelfstandig ondernemerschap en een dienstverband duidelijk markeren. Met het einde van het handhavingsmoratorium gaat de Belastingdienst weer actief handhaven op schijnzelfstandigheid. Lees meer over de Wet DBA in dit artikel.
Waar moet een opdracht aan voldoen om ingevuld te kunnen worden door een zelfstandige?
Het kan lastig zijn om te bepalen of een opdracht door een zzp’er kan worden uitgevoerd of dat deze uitsluitend beschikbaar is voor een professional in loondienst. Vaak kun je aan de functie en opdrachtomschrijving niet direct zien hoe een opdracht zich verhoudt tot de Wet DBA. Hieronder een checklist van negen belangrijke omstandigheden om de opdracht conform de Wet DBA te beoordelen en te bepalen of zelfstandige invulling mogelijk is. De Belastingdienst beoordeelt deze omstandigheden tezamen om te bepalen of een opdracht kan worden ingevuld door een zelfstandige.
Checklist Wet DBA
Checklist om te bepalen of zelfstandige invulling van een opdracht mogelijk is:
De aard en duur van de werkzaamheden: Zelfstandige invulling is alleen mogelijk wanneer een opdracht een aantoonbaar tijdelijk karakter heeft. Zo zie je vaak dat binnen een opdracht waarin een zzp’er actief is, de inzet is gekoppeld aan een bepaald project of verandertraject. De aanwezigheid van een vooraf duidelijk gedefinieerd start- en einde van een opdracht (bijv. het behalen van bepaalde doelstellingen), is dan ook belangrijk om zelfstandige inzet mogelijk te maken.
De manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald: Om zelfstandige invulling mogelijk te maken moet het binnen de opdracht mogelijk zijn om werkzaamheden zelfstandig in te delen en onder eigen verantwoordelijkheid uit te voeren. De werktijden van de opdrachtgever kunnen belangrijk zijn voor de afstemming met medewerkers van de opdrachtgever, maar mogen niet leidend zijn voor de invulling van de werkzaamheden. Op het moment dat de opdrachtgever professionals in de praktijk inroostert, dan is zelfstandige invulling van de opdracht niet mogelijk.
De mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever: Werkzaamheden die van een unieke en/of specialistische aard zijn en door het ontbreken van de benodigde kennis niet intern kunnen worden uitgevoerd, vormen een goede basis voor een zelfstandige (freelancer / zzp) invulling van de opdracht. Voer je veel werkzaamheden uit die ook door vaste medewerkers binnen de organisatie van de opdrachtgever worden uitgevoerd? Dan is er een grote kans dat de opdracht alleen uitvoerbaar is door professionals in loondienst.
Wel of geen verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren: Het staat een zelfstandige (freelancer / zzp’er) vrij om zichzelf te laten vervangen door een professional met gelijkwaardige vaardigheden. Op het moment dat een professional niet vervangen mag worden, dan moet de opdracht door een professional in loondienst worden uitgevoerd.
De manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen: Voor de Belastingdienst wegen ook de intenties bij aanvang van de opdracht mee. Dat zowel opdrachtgever als opdrachtnemer op de hoogte zijn dat de opdracht op zelfstandige wijze wordt ingevuld en dat beide partijen dit willen, moet terug te vinden zijn in de gemaakte afspraken en getekende overeenkomsten.
De hoogte van de beloning: Binnen een opdracht moet sprake zijn van een zelfstandige prijsbepaling. De opdrachten die wij op onze website werken hiervoor goed: Los van het definiëren van een budgettair maximum door de opdrachtgever, staat het iedere professional vrij om zelfstandig een eigen uurtarief te bepalen om de opdracht uit te voeren.
De manier waarop de beloning wordt bepaald en uitbetaald: Ook de wijze van betaling speelt mee in het oordeel van de Belastingdienst. Op het moment dat een professional als zelfstandige (freelancer / zzp’er) invulling geeft aan een opdracht, dan moet de professional in het bezit zijn van een onderneming van waaruit op basis van de wettelijke vereisten voor de uitgevoerde werkzaamheden facturen worden verstuurd en hierover ook een boekhouding wordt bijgehouden.
De mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt: In deze vraagt staat centraal wie aansprakelijk is op het moment dat een opdracht dreigt mis te lopen. Op het moment dat de opdrachtgever risico’s in de uitvoering van de werkzaamheden onder eigen verzekering(en) dekt, dan geeft dat aanleiding om de opdracht te beoordelen als alleen uitvoerbaar in loondienst. Het is dan ook belangrijk dat indien een professional zichzelf als zelfstandige (freelancer / zzp’er) inzet bij de uitvoering van werkzaamheden, de professional ook zelf verantwoordelijk is voor risico’s die in het verlengde liggen van de uitoefening van zijn of haar beroep en deze afdekt door middel van een eigen beroeps- en bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering.
De mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen: De Belastingdienst kijkt ook naar de mate waarin een zelfstandige professional zichzelf commercieel uit. Hierbij wordt gekeken naar investeringen die een professional maakt voor de uitvoering van werkzaamheden (bijv. in hulpmiddelen, gereedschappen, verzekeringen, etc.) en de aanwezigheid van een eigen website en andere middelen van promotie.
Zie je een opdracht op onze website? Wij doen ons uiterste best om je te informeren over of een opdracht geschikt is voor zelfstandige invulling. Gebruik deze link om ons actuele aanbod van opdrachten geschikt voor zelfstandigen (freelancers en zzp’ers) te bekijken.
In loondienst bij Opdracht Overheid
Bij Opdracht Overheid kun je zelf kiezen op welke opdrachten je inschrijft. Afhankelijk van de aard van de opdracht kun je ervoor kiezen om bij ons voor de uitvoering van de opdracht in loondienst te komen of deze als zelfstandige in te vullen. Op onze nieuwe In loondienst-pagina lees je alles over de mogelijkheden en beantwoorden we veelgestelde vragen. Daarnaast kun je met onze rekentool inzicht krijgen in het bruto- en nettosalaris dat wij jou kunnen bieden. Dit salaris is gebaseerd op het uurtarief waarvoor we jou aanbieden en het aantal uren per week die je binnen jouw opdracht werkzaam bent.
Wil je meer weten over het verschil tussen loondienst en zzp? Neem contact met ons op voor persoonlijk advies!
Hoewel wij de uiterste zorg hebben besteed aan de inhoud van dit artikel, aanvaarden wij geen enkele aansprakelijkheid voor onvolledigheid of onjuistheid noch voor de gevolgen daarvan.